Toelichting reserves en voorzieningen

Algemeen

Ter toelichting op het totaaloverzicht geven we per reserve aan: het doel waarvoor deze is ingesteld, de wijze van voeding en waaraan we de reserve besteden. De specifieke mutaties (aanwendingen/bestedingen en toevoegingen) in 2021 zijn toegelicht in het onderdeel 'wat heeft het gekost' per programma. In de Kadernota 2022 (besluit 1544983) is besloten de bestemmingsreserves af te stoten panden onderwijshuisvesting en sociaal domein eind 2021 op te heffen. Het eindsaldo zal in 2022 aan de algemene reserve worden toegevoegd.

Algemene reserve

Doel en voeding: doel van de algemene reserve is het opvangen van risico's in algemene zin en risico's waarvoor geen bestemmingsreserve of voorziening is gevormd. Het voor- en/of nadelig resultaat van de programmarekening verrekenen we met de algemene reserve. Voor deze reserve is geen specifieke bestemming, anders dan dat een deel van de algemene reserve is aangemerkt als weerstandsvermogen. Voor de algemene reserve wordt een ondergrens van € 15 miljoen aangehouden. In de paragraaf weerstandsvermogen is aangegeven dat de actuele inschatting van het benodigde weerstandsvermogen ruim € 30,7 miljoen is. De algemene reserve bedraagt ultimo 2021 € 27.899.880. Dit is exclusief het rekeningresultaat 2021 van € 12.585.361 waarvan voorgesteld wordt om na resultaatbestemming een bedrag van € 9.503.434 toe te voegen aan de algemene reserve.

Egalisatiereserves

Deze reserves gebruiken we om schommelingen in de tijd en in de uitvoering voor specifieke onderdelen te egaliseren. Egalisatiereserves worden expliciet door de raad ingesteld en de onttrekkingen en dotaties worden vanuit de resultaten voorgesteld. De egalisatiereserves zijn ingesteld om een overschot op een bepaalde heffing te voorkomen als uitgaven en investeringen vertraging oplopen. De egalisatiereserves zijn niet aan een termijn gekoppeld.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Egalisatiereserve begraafrechten
In deze jaarrekening 2021 is de egalisatiereserve begraafrechten omgezet in een voorziening. Het bedrag van € 1.324.585 ultimo 2021 is overgeheveld naar de voorziening onderhoud begraafrechten. De reserve is ultimo 2021 nihil en is hiermee opgeheven.

Bestemmingsreserves

Het deel van het eigen vermogen waaraan een bepaalde bestemming is gegeven. bestemmingsreserves zijn niet zo vrij besteedbaar als de algemene reserve, maar in principe kan de bestemming altijd worden aangepast.

Programma 2 Samenleving

Reserve af te stoten panden onderwijshuisvesting
Doel en voeding: deze reserve zou worden aangewend als de boekwaarde op de her te ontwikkelen locaties niet terugverdiend konden worden. Hiervoor kwamen een tweetal onderwijslocaties in aanmerking: Mercuriusweg 2 en Torenmolen. In februari 2021 is het Integraal HuisvestingsPlan (IHP) vastgesteld (besluit 1538393). Hierbij is geen rekening gehouden met een onttrekking aan deze reserve en zijn de uitgaven voor deze leegkomende onderwijslocaties voor herbestemming/sloop rechtstreeks ten laste van het begrotingssaldo gebracht. In de Kadernota 2022 was dit de reden om deze reserve vrij te laten vallen en op te heffen. De reserve bevat ultimo 2021 € 338.365 . Dit saldo wordt in 2022 toegevoegd aan de algemene reserve.

Reserve Sociaal domein
Doel en voeding:  Bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2019 (besluit 1514611) zijn de reserves gemeentelijke middelen participatie, transformatie 3D’s en risico 3D’s samengevoegd tot de bestemmingsreserve sociaal domein (ontschot). De reserve is bedoeld om potentiële risico’s binnen het sociaal domein op te vangen. Ultimo 2021 bedraagt deze reserve € 2.022.947 en wordt deze opgeheven n.a.v. besluitvorming bij de Kadernota 2022. Het saldo zal in 2022 worden toegevoegd aan algemene reserve.

Programma 3 Wonen

Reserve Woonvisie
Doel en voeding: de reserve Woonvisie is bedoeld voor investeringen in de volkshuisvesting en is gekoppeld aan het gelijknamige beleidsplan dat in 2012 door de raad is vastgesteld. In 2017 heeft de raad besloten (nummer 1361700) om de geactualiseerde Woonvisie 2017 als dekking aan te wijzen voor aanvullende instrumenten in het kader van de woonvisie (o.a. tijdelijke woningen). Op dit moment is het niet duidelijk of bestedingen en toevoegingen nog het doel/motief dienen waarvoor deze reserve destijds is ingesteld. Dit zal nader geanalyseerd worden naar de Kadernota 2023. Ultimo 2021 bevat de reserve € 1.107.840.

Reserve Woningbouwprogrammering
Doel en voeding: de reserve is ingesteld om uitvoering te geven aan de nota kaders en instrumenten woningbouwprogrammering (spelregels 30-30-40): van de nieuw te bouwen woningen dient minimaal 30% sociale huur te zijn, 30% doorstroomwoningen (middeldure huur en betaalbare koop) en maximaal 40% vrije keuze. Op basis van deze norm wordt sturing gegeven aan het bouwprogramma binnen het totale programma Purmerend 2040. Bij kleine projecten waar werken met deze norm niet mogelijk is, worden separate afspraken gemaakt met de ontwikkelaar. In de begroting 2020 (besluitnummer 1487865) is besloten deze bestemmingsreserve in te stellen en te voeden met € 2 miljoen vanuit de algemene reserve. Daarnaast is het restant budget van € 500.000 uit 2019 middels resultaatbestemming (besluit 1514611) ook toegevoegd. In totaliteit is een bedrag van € 2,5 miljoen beschikbaar om aan te wenden. In 2021 is € 500.000 onttrokken aan deze reserve ter vorming van een verliesvoorziening voor het negatieve resultaat Binnenwijkse ontwikkellocaties (grex BOL-locaties). De reserve bedraagt ultimo 2021 € 1.886.517.

Programma 4 Milieu

Reserve Duurzaamheid
Doel en voeding: de reserve is ingesteld om de middelen voor de proeftuin aardgasvrije wijken vanuit het Rijk (gemeentefonds) hieruit te financieren. De gemeente heeft daarmee bijna € 7 miljoen gekregen voor de uitvoer van de proeftuin aardgasvrije wijken: € 5.091.994 in 2018 en € 1.896.417 in 2019 (decembercirculaire 2018 en meicirculaire 2019). Bij de 2e Turap 2019 (besluit 1491534) is een bedrag van € 6.988.411 gestort in deze reserve en is bij resultaatbestemming 2019 (besluit 1514611) de extra klimaatmiddelen Wijkaanpak van € 400.000 uit het gemeentefonds (decembercirculaire 2019) aan deze reserve toegevoegd. Ultimo 2020 was er een budget beschikbaar van € 7.388.411 voor de proeftuin aardgasvrije wijken. Deze bijdrage mag uitsluitend gebruikt worden voor de kosten van de uitvoerende werkzaamheden aan de proeftuinwoningen en niet voor voorbereidende kosten van de gemeente of advisering van derden omdat dit tot de reguliere taken van de gemeente behoort. Ultimo 2021 is er voor de proeftuin aardgasvrije wijken nog een budget beschikbaar van € 6.040.159.De bestedingen hiervan zullen naar verwachting plaatsvinden in de periode 2022-2025, waarbij is gekozen voor een wijkgerichte aanpak (besluit 1542424).

Het restant van € 460.590 in deze reserve is beschikbaar voor het uitvoeringsprogramma Duurzaamheid. Ultimo 2021 bevat de reserve € 6.500.749.

Programma 5 Bereikbaarheid

Reserve Parkeren
Doel en voeding: in 2019 heeft de raad besloten (besluit 1472099) om de jaarlijkse positieve resultaten van de parkeermaatregelen te reserveren voor de dekking van de kapitaallasten van de te bouwen parkeergarage. Daarnaast is het voordeel in de exploitatie door het in eigen beheer nemen van de Claxonate toegevoegd (besluit 1493784). De overige ruimte wordt gereserveerd voor maatregelen die voortvloeien uit de monitoring van de voorgestelde besluiten en andere parkeermaatregelen. In 2021 is hetzelfde bedrag toegevoegd en onttrokken aan deze reserve conform de begroting, omdat het resultaat door de coronacrisis moeilijk te bepalen was. Voor de Kadernota 2023 is het belangrijk een duidelijke afspraak te maken voor de functie van deze bestemmingsreserve. Ultimo 2021 bevat de reserve € 662.745.

Programma 7 Ruimtelijke Ordening

Reserve gronden
Doel en voeding: de bestemmingsreserve gronden is ingesteld voor het faciliteren van (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen of daarmee samenhangende verkenningen. In die context dekt de reserve ook de plankosten bij zowel actief als faciliterend grondbeleid, wanneer we deze uitgaven niet kunnen terugverdienen door verkoop of kostenverhaal. De jaarlijkse voeding vindt plaats door winstnemingen op grondexploitaties. De raad heeft in 2020 ingestemd (besluit 1529189) om de jaarlijkse winstneming op grondexploitaties te verdelen over de reserve gronden en de algemene reserve, waarbij een 50/50 verdeling als uitgangspunt geldt en op basis van de analyse van jaarlijkse actualisatie van de MPG en de jaarrekening een andere keuze kan worden gemaakt. De bestedingen worden separaat aan de raad voorgelegd. Ultimo 2021 bedraagt de reserve € 5.206.141.

Programma 9 Economie

Reserve Regionale Samenwerkingsverband Zaanstreek/Waterland
Doel en voeding: van de terugontvangst van de opheffing SRA is in 2017 regionaal afgesproken dat deze middelen zullen worden besteed aan diverse initiatieven in Zaanstreek-Waterland. In 2018 is € 431.000 conform raadsbesluit (nummer 1417262) gedoteerd aan reserve Regionaal samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland. Ook is er in Turap I 2021 (nummer 1552021) besloten een bedrag te storten van € 276.323 voor de bekostiging van regionale projecten op basis van de Visie en Samenwerkingsagenda Zaanstreek/Waterland. De stand van de besteding wordt in regionaal verband bijgehouden. Ultimo 2021 bedraagt de reserve € 290.680.

Toelichting voorzieningen

Programma 3 Wonen

Voorzieningen sociale Woningbouw

Doel en voeding: dit betreft de voorziening kostenverhaal Sociale Woningbouw. In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) is deze voorziening ingesteld om de bedragen die van particuliere investeerders worden ontvangen, bijdragen zijn voor concrete investeringen. Dit is geen vrij geld. Deze bijdrage wordt gestort in deze voorziening. De aanwending zal plaatsvinden zodra de geaccordeerde investeringen worden gepleegd conform de lijst voor compenserende sociale woningbouw. Tot op heden zijn hier nog geen ontwikkelingen op geweest. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening nihil.

Programma 4 Milieu

Voorzieningen afvalstoffenheffing

Doel en voeding: het tarief voor afvalstoffenheffing mag maximaal kostendekkend worden vastgesteld. Bij een overschot is het een verplichting om deze gelden uit te geven aan de taken voor afvalstoffenheffing. Daarom moet een voorziening worden gevormd als gevolg van middelen die van derden zijn verkregen met een specifiek bestedingsdoel. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 874.101.

Programma 5 Bereikbaarheid

Voorziening onderhoud DRIS

Doel en voeding: het gaat hier om de onderhoudsvoorziening DRIS (Dynamisch Reizigers Informatie Systeem) om dit systeem up-to-date te houden na invoering. In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) is deze voorziening ingesteld om de bedragen die van particuliere investeerders worden ontvangen, bijdragen zijn voor concrete investeringen. Dit is geen vrij geld. Deze bijdrage wordt gestort in deze voorziening. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 50.000.

Voorziening kostenverhaal parkeren centrum

Doel en voeding: in de afgesloten anterieure overeenkomst (AO) is opgenomen dat de exploitant (privaat initiatiefnemer) een bijdrage is verschuldigd ter compensatie van het verloren gaan van een aantal openbare parkeerplaatsen. De ontvangen bijdragen zijn dus feitelijk geoormerkt. Het betreffen dus van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden (BBV art.44.d). In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) is deze voorziening ingesteld voor aanwendingen inzake parkeervoorzieningen in het centrumgebied. Tot op heden is er een bijdrage/ afkoop (via een AO) geweest voor bezoekersparkeren voor de locaties PostNL, Vijfhoek en Zijp-de Looijers en tijdelijke woningen Kanaaldijk. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 863.600.

Voorziening kostenverhaal mobiliteit en groen

Doel en voeding: dit betreft de voorziening kostenverhaal mobiliteit en groen. In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) is deze voorziening ingesteld om de bedragen die van particuliere investeerders worden ontvangen, bijdragen zijn voor concrete investeringen. Dit is geen vrij geld. Deze bijdrage wordt gestort in deze voorziening. De aanwending zal plaatsvinden zodra de geaccordeerde investeringen worden gepleegd conform de lijst voor compenserende mobiliteit en groen. Tot op heden zijn hier nog geen ontwikkelingen op geweest en is deze niet opgenomen in het overzicht. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening nihil.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Voorziening gemeentelijke watertaken

Doel en voeding: het egaliseren van de tarieven rioolheffing die bij de burgers in rekening gebracht worden. Uitgangspunt bij de vaststelling van tarieven rioolheffing is dat de door de tarieven gedekte lasten moeten worden gerealiseerd. Deze voorziening is ingesteld om de effecten van de noodzakelijke investeringen ten behoeve van het onderhoud aan de riolering op te vangen om grote schommelingen in de rioolheffing te voorkomen. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 2.501.440.

Programma 7 Ruimtelijke ordening
Voorziening onderhoud begraafrechten

Doel en voeding: doel van deze voorziening is het egaliseren van inkomsten uit meerjarig afgekochte grafrechten om jaarlijks een evenredig deel van de afkooptermijn te laten vrijvallen voor het beheer van, en onderhoud aan, de begraafplaatsen. Het saldo van de voorziening komt overeen met alle op dit moment geregistreerde afkooptermijnen, tegen actueel prijspeil. In de afgelopen jaren zijn de tarieven voor de lijkbezorgings-en begrafenisrechten op basis van de prijsindex jaarlijks aangepast. Vanuit de burgers en ondernemers komen steeds meer vragen over de totstandkoming van deze tarieven. Daarnaast zijn er door de jaren heen nieuwe ontwikkelingen en behoefte vanuit de markt waar de tarieventool niet op aangepast is. Dit is de reden geweest om de tariefbepaling te onderzoeken. Hierover ontvangt u nog een voorstel. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 1.324.585.

Voorziening groot onderhoud gebouwen

Doel en voeding: voor het technisch beheer van de gemeentelijke gebouwen maakt de gemeente gebruik van meerjaren onderhoudsplannen (MJOPs). Daarin staat aangegeven welke onderhoudswerkzaamheden in welk jaar plaats moeten vinden. De begroting van het planmatig onderhoud en dagelijks onderhoud is gebaseerd op deze plannen. Ook is de hoogte en jaarlijkse toevoeging van/aan de onderhoudsvoorziening gebaseerd op deze MJOPs. De geplande toevoeging aan de onderhoudsvoorziening is bepaald door uit te gaan van de gemiddelde kosten over een periode van 10 jaar. Met besluit 1534202 heeft er een herziening plaatsgevonden van de meerjaren onderhoudsplannen tot één voorziening gemeentelijke gebouwen. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 3.910.298.

Voorziening bijdragen o.b.v. nota Prof

Doel en voeding: in diverse anterieure overeenkomsten (AO) is opgenomen dat de exploitant (privaat initiatiefnemer) op basis van het vastgestelde gemeentelijk beleid in de nota Planoverschrijdende ruimtelijke openbare faciliteiten (nota Prof) een bijdrage doet ten behoeve van de gemeentebrede bovenwijkse voorzieningen en ruimtelijke ontwikkelingen. De bijdragen worden gestort in de voorziening. Het huidige saldo is reeds bestemd voor de onrendabele top van de parkeergarage stadhuis. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 1.531.926.

Voorziening kostenverhaal infrastructuur Wagenweggebied

Doel en voeding: in de afgesloten anterieure overeenkomst (AO) is opgenomen dat de exploitant (privaat initiatiefnemer) een bijdrage is verschuldigd voor investeringen in de openbare ruimte waarbij een eventuele gemeentelijke voorinvestering terugverdiend kan worden. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 116.182.

Voorziening persleiding Rivierenlaan

Doel en voeding: dit betreft een van een ontwikkelaar, overeenkomstig de afgesloten anterieure overeenkomst, ontvangen bijdrage in de kosten voor de verplaatsing van de persleiding op termijn. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening € 25.000.

Voorziening grex Weidevenne II

Doel en voeding: de grex Weidevenne II is in 2020 financieel afgesloten. Voor de nog te maken kosten in 2021 op basis van het MPG2021 is een voorziening gevormd ten laste van het resultaat grex Weidevenne II. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening nihil en kan worden afgesloten.

Voorziening civiele procedure

Doel en voeding: deze voorziening is ingesteld ter dekking van het eigen risico in geval van een civiele procedure wegens het vermeend onterecht weigeren van een binnenplanse vrijstelling van een bestemmingsplan met betrekking tot de locatie Van IJsendijkstraat 403-409. Het saldo van de voorziening bedraagt € 50.000. Eventuele verdere vermogensschade voor de gemeente inzake onrechtmatig genomen besluiten, is gedekt door een verzekering. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening nihil en kan worden afgesloten.

Programma 10 Bestuur en concern

Voorziening wachtgeldverplichting wethouders

Doel en voeding: de voorziening is bestemd voor de wachtgeldverplichtingen van voormalige bestuurders. Indien op enig moment een huidige bestuurder vertrekt, zal bepaald moeten worden in hoeverre de persoon recht heeft op wachtgeld, de hoogte van het wachtgeld en de termijn van het recht op wachtgeld. De som van dit geheel vormt de wachtgeldverplichting voor de gemeente Purmerend. Financieel wordt deze verplichting verwerkt door het bedrag van de verplichting te storten in de voorziening wachtgeldverplichtingen ten laste van de algemene middelen. Op dit moment zijn er geen bestuurders met wachtgeld. Afhankelijk van de vorming van een nieuw college in 2022 kan deze verplichting wijzigen. Ultimo 2021 bedraagt deze voorziening nihil.